T C. Anayasa Mahkemesi

Geçici yasağın süresi,ne kadar süreceği, ne zaman sona ereceği belli edilmemiş; yetki, yasağı koyacakmerciin takdirine bırakılmıştır. Maddenin başlığı olağanüstü dönemlerde yayınlar olmakla birlikte,madde içeriğinden, Anayasanın ‘olağanüstü haller’in düzenlendiği 119 ‘ 120 ncimaddelerinin kapsandığı anlaşılamamakta, olağanüstü durumlar belirsizlikiçermektedir. Bu belirsizliğe karşın birinci tümcede, yayın hizmetlerininönceden denetlenemeyeceği ve yargı kararları saklı kalmak kaydıyla yayınlarındurdurulamayacağı belirtilerek basın ve yayın özgürlüğü korunmuştur. Milligüvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genelahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunmasısebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hakimkararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakıncabulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emribulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğinedokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hakiminonayına sunulur. Hakim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde,karar kendiliğinden kalkar. Kanunla düzenleme ilkesi, düzenlenen alanda temel ilkelerinkanunla konulmasını ve çerçevenin kanunla çizilmesini ifade etmektedir. Buniteliği taşıyan bir düzenleme ile uzmanlık gerektiren ve teknik konularailişkin ayrıntıların belirlenmesi konusunda yürütme organına yetki verilmesi,kanunla düzenleme ilkesine aykırılık oluşturmaz. Bunedenle, RTÜK üyeleri hakkında soruşturma izni verme yetkisinin, Kurul’unmerkezi idare ile ilişkisi nedeniyle Başbakan veya görevlendireceği bir bakanaverilmesinde Anayasa’nın 133. Davadilekçesinde, RTÜK’ün anayasal bir kurum olarak özerk ve bağımsız olduğu,yürütme organı ile hiyerarşik bir bağının bulunmadığı, Anayasa’nın Üst Kuruliçin öngördüğü güvencelerin üyeler için de geçerli olduğu belirtilerek kuralın,Anayasa’nın 133. Davadilekçesinde, getirilen üç günlük sürenin Anayasa’nın 32.

Aynı belirsizlik, Türkiye dışında hazırlanan programya da eserlerde daha açık olarak kendisini gösterecek, bu eserlerin Türkiye’deyayımlanmasında, bütünlüğünün kaybına neden olacak müdahalelerin yolunuaçabilecektir. Maddesi uyarınca, temel hak ve özgürlükler, özlerine dokunulmaksızınyalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak veancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasa’nın sözüne ve ruhunademokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülükilkesine aykırı olamaz. Maddenin (9) ve (10) numaralı fıkralarının incelendiğibölümde belirtilen gerekçeler, dava konusu kurallar yönünden degeçerlidir. Davakonusu kuralda, Kurul üyeleri ile Kurum personelinin uyacakları mesleki ve etikilkelerin belirlenmesi hususu, Üst Kurul’un görev ve yetkileri arasındasayılmıştır. Davakonusu kuralda, Üst Kurul tarafından atanması öngörülenler dışındaki Üst Kurulpersonelinin atama işleminin Başkan tarafından yapılacağı belirtilmiştir.Kanun’un 43. Hukukmüşaviri ile daire başkanlarının Başkan’ın teklifi ile Üst Kurul tarafındanatanacağı kurala bağlanmıştır. 4875sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun 3/a maddesine göre, uluslararasıanlaşmalar ve özel kanun hükümleri aksini öngörmedikçe, Türkiye’de doğrudanyabancı yatırım yapılması serbesttir ve yabancı yatırımcılar yerliyatırımcılarla eşit muameleye tabi tutulurlar. J)5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri saklıkalmak kaydıyla ve bireysel amaçlı iletişim yöntemleri hariç, teknolojik gelişmelerebağlı olarak ortaya çıkan yeni yayın iletim yöntemleri de dâhil olmak üzereyayın hizmetleri ile ilgili düzenlemeler yapmak ve deneme yayını izni vermek\. Her oyun stili ve bütçeye uygun bahis seçenekleriyle, herkes için bir şeyler var. bahsegel mobil giriş\. C)Medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayın lisansı talebinde bulunabilmeleriiçin gerekli idarî, malî ve teknik şartları belirlemek ve bu kuruluşlardanşartları sağlayanlara yayın lisansı vermek, denetlemek ve gerektiğinde iptaletmek. (7)İlgili kişi birinci fıkrada belirtilen cevap ve düzeltme hakkını, aynı süreleriçinde doğrudan sulh ceza mahkemesinden isteyebilir.

• Anayasanın sözü ve ruhu, radyo ve televizyon kuruluşlarını, piyasakuruluşları olarak algılamamış, radyo ve televizyon hizmetlerini, özelkuruluşlar tarafından yerine getirilse bile ‘kamu hizmeti’ olarak görerekdevlet gözetimi altında tutmuştur.
• Yıllıkkullanım ücreti, söz konusu yayının nüfusa bağlı kapsama alanı, türü, vericigücü, frekansın bulunduğu bant ve yayının yapıldığı yerleşim biriminin ekonomikgelişmişlik seviyesi gibi nesnel kıstaslar esas alınarak Üst Kurul tarafındanbelirlenir.
• Radyo ve televizyon yayınlarında özgürlüğünolmazsa olmaz koşulu, izleyicilere ulaşabilmedir.

Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özelolarak düzenlenir.’ denilmiştir. Maddesine göre idari vemali özerkliğe sahip tarafsız bir kamu tüzel kişisi olan RTÜK’ün, özel durumunedeniyle Anayasa’nın 124. Maddesince verilen yetki çerçevesinde ve 5176 sayılıKanun’da öngörülen hükümleri dikkate almak suretiyle kendi kurumundauygulayacağı mesleki ve etik kuralları tespit etmesi doğaldır. Davakonusu kuralla Başkan’a verilen atama yetkisi idari nitelikte bir yetki olup,başkan yardımcıları, 1. Hukuk müşaviri ile daire başkanları dışındaki Üst Kurulpersonelini kapsamaktadır. RTÜK’ün idari teşkilatlanmasında başkanlık, Kurum’unsıralı en üst karar merciidir.

Belirlilik, kişilerin hukuk güvenliğini korumakla birlikteidarede istikrarı da sağlar. Fıkranın düzenleniş şeklinden, görev ve yetki alanına giren hangikonuların, hangi işlem sürecinde gizli ve sır olacağı da anlaşılamamaktadır. (7)Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Üst Kurulda görev yapmakta olan personel,bu Kanunun yayımı tarihinden önce yararlanmakta olduğu ek göstergelerdenkazanılmış hak olarak yararlanmaya devam eder. (2)Söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde, Türkiye Radyo ‘Televizyon Kurumu ihlâlin niteliği açıkça belirtilerek Üst Kurulca uyarılır veyükümlülüğün gereğinin yerine getirilmesi ilgili Bakanlığa bildirilir. Hukuk Müşaviri ve daire başkanları Başkanın teklifiüzerine Kurul kararıyla, diğer personel Başkan tarafından atanır. (8)Üst Kurulun Üst Kurul uzman ve uzman yardımcılarının mesleğe alınmaları,yetiştirilmeleri, yarışma sınavı, tez hazırlama ve yeterlik sınavları, çalışmausul ve esasları ile diğer hususlar Üst Kurul tarafından yönetmeliklebelirlenir. MADDE43- (1)Üst Kurulun hizmet birimleri; daire başkanlıkları şeklinde teşkilâtlanmış anahizmet ve destek hizmet birimleri ile danışma hizmet biriminden oluşur. (5)Üst Kurul üyeleri, kendileri veya üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kanve kayın hısımlarıyla ilgili konularda müzakere ve oylamaya katılamazlar.

C)Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz. Geçici 1 inci maddede, Üst Kurul üyeleri ve personele dair geçişhükümleri düzenlenmiştir. G) Üst Kurulun diğer kuruluşlarla ilişkilerini yürütmek ve ÜstKurulu temsil etmek. Demokratikülkelerde, dünyadaki ekonomik gelişmelere paralel olarak, girişim özgürlüğünüyasaklamak yerine haksız rekabeti önleyici denetim sistemlerinin geliştirilmesiyaygınlaştırılmıştır. Dava dilekçesinde, Anayasa’nın Başlangıç’ı ile 2., 5., 7., 14., 28., 32., 48.,90., 128., 133. (3)Üst Kurul üyeleri, üyelikleri süresince Kuruldaki görevlerinden ve seçilerekgeldikleri görevlerinden alınamaz. Ş)Gerekli hâllerde geçici veya belli bir ihtisas gerektiren nitelikteki işleriçin hizmet satın almak. P)Taşınmaz alımı, satımı, kiralanması ve tahsisi konularını karara bağlamak. I)İdarî konulardaki diğer görevleri yerine getirmek. E)Gerçek kişiler için eşler ile üçüncü derece dâhil olmak üzere üçüncü dereceyekadar kan ve kayın hısımlara ait hisseler de aynı kişiye aitmiş gibideğerlendirilir. Edebi ve sanatsal eserler, Ceza hukukunda da, çocuklara ulaşılmasıengellenmek koşuluyla, koruma altına alınmış, sansüre karşı korunmuştur.

Yayının fiilen yapılmasıile yapmayı öngören şirketin kurulmuş olması aynı şeyler olmamakla birlikte, enaz bir yıl sözcükleri kullanılmıştır. İhaleye yayıncılık alanına girmek isteyenve koşulları uyan bütün kuruluşların eşit olarak girmesi gerekir. Böylece, mahkemeden cevap ve düzeltmenin birinci fıkra hükümlerineuygun olarak yayınlanmasına karar verilmesinin istenmesi halinde, sulh cezahâkimine,üç günsüre verilmiştir. Maddenin (3) numaralı fıkrasında ise sulh ceza hâkiminin, istemiüçgün içindeduruşma yapmaksızın karara bağlayacağı, bu karara karşı tebliğdenitibaren yedi gün içinde yetkili asliye ceza mahkemesine itiraz edilebileceğibelirtilmiştir. Müstehcen sözcüğünün soyut, belirsiz ve öngörülemezliği,yayınların müstehcen olup olmadığını belirleyecek kişilerin ya da Kuruluntakdir hakkını da etkileyecek ve keyfiliklere neden olacaktır. Oysa, Anayasanın2 nci maddesinde belirtilen hukuk devleti, yukarıda 2/a sırasında daaçıklandığı gibi ‘belirlilik’ ve ‘öngörülebilirlik’ ilkeleriyle anlam kazanır. Kuraldageçici yayın yasağının ne şekilde ortadan kalkacağı belirtilmemiştir. Geçiciyayın yasağının süre içermemesi ve yasağa neden olarak kabul edilen olgularınsona ermesinden sonra dahi yasağın kendiliğinden ortadan kalkmayacak olması,hukuk devletinde bulunması gereken ölçülülük ve öngörülebilirlik kıstaslarınada uymamaktadır. 22.maddede güvence altına alınan haberleşme özgürlüğü, öncelikle klasik anlamdamektup ve telefon haberleşmesini içermekte ise de bununla sınırlı değildir.Gelişen teknoloji ve bunun sağladığı daha geniş özgürlük alanı içerisinde,haberleşme özgürlüğünün sadece mektup göndermek veya telefon görüşmesi yapmakşeklinde anlaşılması, çağın icaplarına aykırı olur. Kuruluş,görev ve yetkiler, üyelerinin nitelikleri, seçim usulleri ve görev sürelerineilişkin düzenleme yetkisi veren Anayasa’nın 133.

Anayasanın 133 üncü maddesinde, demokratik esasa dayalı bir’Kurul’ sistemi öngörülmüştür. Anayasada, kimi anayasal kurul ve kuruluşlardaolduğu gibi, Kurul içinde bir başkanlık sisteminden söz edilmemiştir. Eşgüdümüsağlamak amacıyla Kurul içinde, başkan, başkanvekili gibi, seçimli içgörevlendirmelerin yasa koyucu tarafından yapılması mümkün olmakla birlikte,Başkana yasayla verilen görev ve yetkilerin, Anayasanın öngördüğü demokratikoluşumu ve kurul güvencesini, Kurul yetkilerini ihlal etmemesi gerekir. Öteyandan, işbölümü ve eşgüdümün gerektirdiği başkanlık müessesesinin, Kurulun,anayasal konumu, görev yetkileri alanında hiyerarşik yapı göstermemesi gerekir.Aksi halde, yasa koyucu, anayasa koyucunun önüne geçmiş olur. Açıklanan nedenlerle, 6112 sayılı Yasanın 7 nci maddesinin (1)numaralı fıkrasının ikinci tümcesi Anayasanın 2 nci, 14 üncü ve 133 üncümaddelerine aykırı olup, iptali gerekmektedir. Dolayısıyla kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen memurların,yeniden yapılanma veya rotasyon gibi durumlarda kanunun verdiği yetkiye dayalıolarak mükteseplerine uygun başka bir göreve atanmaları Anayasa’ya aykırılıkoluşturmaz. Dava dilekçesinde, atama ve görevlendirme hususundaBaşkan’a geniş ve takdire dayalı yetki verildiği, kurallarda yer alan ‘durumlarına uygun kadro’ ve ‘uygun gördüğü birim ve işlerde görevlendirme’ibarelerinin belirsiz olduğu, bu yetkilerin hangi ölçütlere göre kullanılacağınınkanunla güvence altına alınması gerektiği belirtilerek kuralların, Anayasa’nın2., 128.

Kadrokarşılığı sözleşmeli personel çalıştırmayla ilgili hüküm bulunan teşkilatkanunlarında, hangi unvanların kadro karşılığı sözleşmeli çalıştırılacağı unvanbazında sayılmıştır. Bu kadrolar, 657 sayılı Kanun kapsamında bulunanmemuriyetlerden olup bu kadrolara atanacak olanların nitelikleri, atanmaları,görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğerözlük işleri söz konusu kanun ile belirlenmiştir. Sözleşme ücreti, teşkilatkanunlarındaki hükümler çerçevesinde Bakanlar Kurulu kararı ile tespitedilmektedir. Sözleşme ücretinin gerek belirlenmesi ve gerekse artışı BakanlarKurulu Kararı ile gerçekleştirilmektedir. Bakanlar Kurulu kararlarındagenellikle sözleşmeli personele ödenecek ücretlerin alt ve üst sınırlarıbelirlenmekte ve belirlenen bu limitler dâhilinde kalınmak kaydıyla ilgilipersonel ile yetkili merci arasında sözleşme imzalanmaktadır. Maddesinde, ‘Devletin, kamuiktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarınagöre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli vesürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurlarınve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri,hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunladüzenlenir. Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümlerisaklıdır.

Bu ilkeye göre, yasal düzenlemelerin hemkişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yervermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması, ayrıcakamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesi degereklidir. Belirlilik ilkesi, hukuksal güvenlikle bağlantılı olup birey,yasadan, belirli bir kesinlik içinde, hangi somut eylem ve olguya hangihukuksal yaptırımın veya sonucun bağlandığını, bunların idareye hangi müdahaleyetkisini doğurduğunu bilmelidir. Ancak bu durumda kendisine düşenyükümlülükleri öngörebilir ve davranışlarını ayarlar. Hukuk güvenliği,normların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devletegüven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunuzedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. İletişim özgürlüğünün en önemli aracı, yayındır. Anayasanın 28inci maddesinde, Devletin basın ve haber alma özgürlüklerini sağlayacakönlemleri alacağı belirtilmiştir. Radyo ve televizyon yayınlarında özgürlüğünolmazsa olmaz koşulu, izleyicilere ulaşabilmedir. Türkiye’de pek çok yayınkuruluşunun büyük maliyetlerle kendi vericilerini kurmalarının temel nedenibudur. Ancak, sorunları çözmenin yolu, Devlet aracılığıyla bir şirketi tercihedip tekel oluşturulması değildir. Anayasa Devlete, tekel oluşturup bir şirketitercih etme değil, basın ve haber alma özgürlüklerini sağlayacak tedbiri almagörevi vermiştir. Kaynağını Anayasadan alan ve özel olarak düzenlenen bir yapılanmaiçinde, geçici yayın yasağı getirebilme yetkisinin, anayasal güvence altındakiRTÜK yerine ‘Başbakan veya görevlendireceği bakan’a verilmesi Anayasanın 14üncü ve 133 üncü maddeleri karşısında da olanaklı değildir.